สิทธิคุ้มครองผู้บริโภคที่ควรรู้ มีอะไรบ้าง

วันที่ 15 มีนาคม ของทุกปี คือ วันสิทธิผู้บริโภคสากล (World Consumer Right Day) หรือ วันผู้บริโภคสากล ซึงเป็นวันที่จัดขึ้นเพื่อให้ตระหนักถึงสิทธิขั้นพื้นฐานที่ทุกคนพึงได้รับในฐานะผู้บริโภค 

สิทธิผู้บริโภคสากล หมายถึง วันที่ให้ความสำคัญแก่ผู้บริโภคทั่วโลก เพื่อให้ประชาชนทั่วไปได้เข้าใจในสิทธิผู้บริโภคคืออะไร และสามารถปกป้องสิทธิในการเข้าถึงในตัวสินค้า รวมถึงบริการที่จำเป็นพื้นฐานในชีวิตได้อย่างทั่วถึง 

ประวัติวันสิทธิผู้บริโภคสากล

ใครคือผู้กำหนดสิทธิผู้บริโภคสากล และ สิทธิผู้บริโภคถูกก่อตั้งที่ประเทศใด 

สิทธิผู้บริโภคเกิดขึ้นครั้งแรกในปี 1962 โดยอดีตประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา “จอห์น เอฟ เคนเนดี”  ซึ่งเป็นผู้ริเริ่มก่อตั้งวัน Consumer Right Day หรือ วันสิทธิผู้บริโภคสากล โดยได้รับการรับรองจาก สหพันธ์องค์กรผู้บริโภคสากล ( Consumers International) ซึ่งมีการกล่าวถึงสิทธิขั้นพื้นฐานของผู้บริโภค อันได้แก่ สิทธิในการได้รับข้อมูลข่าวสาร สิทธิในการได้รับความปลอดภัย สิทธิในการเลือกสินค้าและบริการได้อย่างอิสระ และ สิทธ์ในการได้รับการเยียวยา 

สิทธิผู้บริโภคมีกี่ประเภท อะไรบ้าง 

สิทธิผู้บริโภคสากลขั้นพื้นฐาน มี 8 ประการ ด้วยกัน ได้แก่ 

1. The right to safety สิทธิได้รับความปลอดภัยจากการใช้สินค้าและบริการ  รวมทั้งในด้านกรรมวิธีการผลิต ส่วนประกอบ ขั้นตอนการบรรจุ และบริการที่ได้มาตรฐาน 

2. The right to be informed สิทธิในการได้รับข้อมูลของสินค้าและบริการครบถ้วนและถูกต้อง และได้รับสิทธิคุ้มครองจากโฆษณาหลอกลวง หรือไม่เป็นธรรม

3. The right to choose สิทธิในการเลือกซื้อสินค้าและบริการในราคายุติธรรม บนพื้นฐานของสินค้าที่มีคุณภาพ และปลอดภัย 

4. The right to be heard สิทธิในการแสดงความคิดเห็นในฐานะผู้บริโภค เพื่อให้ได้รับผลประโยชน์ที่พึงได้ รวมทั้งกำหนดหลักเกณฑ์ร่วมกับรัฐบาลในการบริหารและจัดการ 

5. The right to satisfaction of basic needs สิทธิในการที่จะได้รับสินค้าและบริการขั้นพื้นฐานที่จำเป็นต่อชีวิต เช่น อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย การศึกษา และด้านการสาธารณสุข 

6. The right to redress สิทธิของการได้รับการเยียวยา ชดเชย หรือชดใช้ เมื่อได้รับสินค้าหรือบริการที่ไม่ถูกต้องตามข้อตกลงการซื้อขาย หรือได้สินค้าเสียหาย บกพร่อง เช่น ของไม่ตรงปก ของชำรุด 

7. The right to consumer education สิทธิที่จะได้รับความรู้ เพื่อให้มีความเท่าทันจากผลกระทบที่ได้รับจากการตัดสินใจของผู้บริโภค 

8. The right to a healthy environment สิทธิที่จะได้อยู่ในสภาพสิ่งแวดล้อมที่ส่งผลดีต่อคุณภาพชีวิต รวมถึงสิทธิของการได้รับการปกป้องจากปัญหาสิ่งแวดล้อมที่ผู้บริโภคไม่สามารถควบคุมได้ด้วยตัวเอง 

วันสิทธิผู้บริโภคไทย

สิทธิผู้บริโภคของประเทศไทย 

สำหรับประเทศไทย รัฐธรรมนูญที่ให้ความสำคัญในการคุ้มครองผู้บริโภค ฉบับแรก คือ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540  และได้มีการแก้ไขเพิ่มเติมในพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ.2522 เป็น ฉบับที่ 2 โดยได้บัญญัติสิทธิพื้นฐานของผู้บริโภคในประเทศไทย มี 5 ประการ ดังนี้ 

1. สิทธิที่จะได้รับข้อมูลของสินค้าและบริการอย่างถูกต้องครบถ้วน รวมถึงสิทธิในการคุ้มครองการถูกหลอกลวง การโฆษณาที่เกินจริง

2. สิทธิในการเลือกซื้อสินค้าและบริการได้อย่างอิสระ โดยปราศจากการบังคับโดยไม่เป็นธรรม 

3. สิทธิในการได้รับสินค้าและบริการที่มีคุณภาพ ปลอดภัย ไม่เป็นอันตราย และมีราคายุติธรรม

4. สิทธิในการได้รับความยุติธรรม โดยจะไม่ถูกเอาเปรียบจากผู้ประกอบการธุรกิจ 

5. สิทธิในการได้รับการชดเชยความเสียหายที่เกิดจากผู้ประกอบการ เช่น ได้รับสินค้าไม่ตรงปก สินค้าคุณภาพต่ำกว่าราคา ได้รับสินค้าชำรุดเสียหาย เป็นต้น  โดยผู้บริโภคจะต้องได้รับการคุ้มครองและได้รับการชดใช้ค่าเสียหาย เมื่อมีการละเมิดสิทธิ์ของผู้บริโภค ตั้งแต่ข้อ 1 – ข้อ 4 ก่อนหน้า